EMPIROWA SZAFA JANE AUSTEN

film ciekawostki

Bohaterki powieści Jane Austen są pod względem ubioru jak zwiewne motyle. Otulone w muśliny, wdzięcznie prezentują się u boku statecznie wyglądających panów, których fraki, cylindry i zdobne kamizele świadczą o wysokim statusie i zamożności.

Akcja wszystkich powieści Austen rozgrywa się w epoce Cesarstwa (empire), która swą nazwę wzięła od rządów Napoleona Bonapartego. Pod względem ubioru oznaczała kompletną rewolucję. Przynajmniej jeśli chodzi o garderobę damską, bo osiemnastowieczny strój męski łatwo się nie poddał.

DAMA W MUŚLINACH

Nowa, wzorowana na antyku – a były to czasy wielkich odkryć archeologicznych i odkopania ruin Pompejów – suknia uwolniła kobiety od tortury gorsetu i kosza, a przede wszystkim wysmukliła ich sylwetkę. Trzeba w tym miejscu nadmienić, że jeśli chodzi o strój kobiecy w owym czasie, to Paryż pozostał – jak w czasach Marii Antoniny – niekwestionowaną stolicą mody.

Nowy typ sukni wszedł na salony tuż po upadku absolutystycznej monarchii francuskiej i reprezentując ducha powstającej właśnie republiki, był kompletnym zaprzeczeniem ancien régime’u. W odstawkę odeszły zatem ciężkie, kosztowne, bogato haftowane materie, zastąpione ze względu na zubożenie ludzi przez niedrogie, bawełniane tkaniny, z których uszyte są sukienki niezamożnych panien Dashwood czy Bennet.

Arystokratki mogły sobie jednakże pozwolić pod koniec lat 90. XVIII w. na półprzezroczysty muślin, batyst, a nawet gazę, spod których w ekstremalnych wypadkach można było dostrzec podwiązki. O ile kobieta nosiła pończoszki, gdyż na tym wczesnym etapie damy lubiły mieć gołe nogi. Tak więc strój ten raczej odkrywał, niż przykrywał, co doskonale pokazuje portret pani Tallien pędzla Jean-Bernarda Duviviera.

Po ustanowieniu przez Napoleona cesarstwa na jego wyraźne żądanie (chodziło nie tylko o podkreślenie splendoru jego dworu, ale i o ratowanie podupadłego przemysłu włókienniczego) suknie arystokratek i zamożniejszych pań stają się bogatsze, w użycie ponownie wchodzą jedwabie, aksamity, atłas i tafta, a włosy dam nakrywają tureckie turbany ze strusimi piórami.

Przez całą tę epokę podstawowy fason kobiecej sukni pozostał jednak niezmienny: długa i luźna spódnica nie zaczynała się od talii, ale od wąskiego stanika z dużym kwadratowym lub owalnym dekoltem. Rękaw był albo krótki, bufiasty, albo wąski i długi, często w chłodniejsze dni doczepiany do bufki. Głęboko wszywany do tyłu, wymuszał na kobiecie wyprostowaną sylwetkę. Początkowo długa i z trenem, w początku XIX w. suknia uległa znacznemu skróceniu, dzięki czemu panowie mogli delektować się widokiem zgrabnej damskiej nóżki.

Uczesanie empirowej damy nawiązywało do greckiej lub rzymskiej fryzury antycznej. Modne były także koczki z okalającymi twarz lub tylko jej boki loczkami albo gęste loki (objętość fryzur zwiększano za pomocą tresek). Podczas balów i uroczystości wpinano we włosy diademy lub wieńce.

Empirowy dżentelmen wygląda bardzo elegancko, choć on akurat mógłby trochę ponarzekać na mocno krępujący swobodę, wiązany pod szyją krawat i wysoki kołnierz.
 
Tak w każdym razie wypowiada się o swoim kostiumie Laurence Fox, grający w „Zakochanej Jane” pana Bigga: „Te płaszcze zostały tak uszyte, że nie można w nich nic zrobić, pozostaje jedynie stanie. A kiedy chcesz na coś popatrzeć, musisz się odwrócić!”. Bardziej entuzjastyczną opinię wyraża James McAvoy: „Dla mężczyzn była to prawdziwa frajda”, mając na myśli bryczesy, wysokie buty, długie płaszcze i kapelusze.
Strój ów mocno nawiązywał do mody osiemnastowiecznej, co było zrozumiałe, gdyż trudno było wymagać od panów, aby nosili greckie tuniki lub rzymskie togi.