JANE AUSTEN - SALONOWA KOBIETA SAMOTNA

film ciekawostki
Warto zatrzymać się dłużej nad życiem Jane Austen, bo losy osóbki, spod której ręki wyszło jedynie sześć, za to niezwykle ciekawych powieści, same w sobie stanowią materiał na ciekawy film.
Jane była jednym (przedo1statnim) z ośmiorga dzieci pastora w Steventon. Miejsce, gdzie się urodziła w 1775 roku, zostało niestety zrównane z ziemią już w latach 20. XIX wieku, toteż miłośnicy jej twórczości mogą dziś na tym miejscu podziwiać... pastwisko.
Losy jej rodzeństwa, jak i jej samej, były dość niebanalne, a pewne wątki z ich biografii Jane zawarła w swych powieściach.

Najstarszy James, po ukończeniu Oxfordu, przejął po ojcu rodzinną schedę i został pastorem, ale niespełnione aspiracje pisarskie uczyniły go człowiekiem rozczarowanym i przyczyniły się do postępującej melancholii.
George, cierpiący na dolegliwości nerwowe, nigdy nie mieszkał ze swą rodziną, wychowywał się bowiem w rodzinie sługi.
Edwardowi, niezbyt lubianemu przez sławną siostrę, powiodło się najlepiej: został adoptowany przez bogatych krewnych, po których odziedziczył majątek.
Henry, czarujący optymista, był jej najbliższy duchowo, niestety, gdy zbankrutował, nie pozostało mu nic innego, jak zostać pastorem.
Dwaj najmłodsi bracia zostali admirałami w marynarce i walczyli w czasie wojen napoleońskich.
Najbliższa Jane była starsza od niej siostra Cassandra, która stanowiła dla Jane niedościgniony wzór. Rosnąca w jej cieniu Jane (wegług matki Cassandra przewyższała siostrę we wszystkim) była bardzo nieśmiała, o czym świadczy choćby fakt, że wczesne utwory pisała na małych karteczkach, które niepostrzeżenie spuszczała pod nogi, gdy ktoś wchodził do pokoju. Do siostry była jednak szczerze przywiązana, a jej obfita korespondencja z nią (Cassandra często podróżowała) składa się na sporych rozmiarów dziennik.

Po autorce „Dumy i uprzedzenia” pozostało 160 listów, pełnych ploteczek i bardzo trafnych, nie2pozbawionych ironii obserwacji obyczajowych. Niestety, Cassandra z niewiadomych p rzyczyn zniszczyła sporo listów siostry, nie przetrwały na przykład żadne pisane przed 20. rokiem życia. Siostry pozostały sobie bliskie do końca życia, bo Cassandra po śmierci swego narzeczonego, ofiary żółtej febry, nigdy nie wyszła za mąż.
Jane podobnie jak siostra nie miała szczęścia w miłości, choć parę romansów przeżyła. Pech chciał jednak, że dochód rodziny Austen nie był na tyle znaczny, żeby zapewnić jej dobre zamążpójście.
Mając 20 lat, poznała Thomasa Lefroya, Irlandczyka, z którym flirtowała na paru balach, konwersowała na  temat niezbyt grzecznej powieści Fieldinga „Tom Jones” oraz dzieliła takie samo ironiczne poczucie humoru. Jednak jego rodzina, która uważała, że swobodnie wówczas zachowująca się Jane (zdaje się że alter ego autorki to bezkompromisowa i spontaniczna Marianna z „Rozważnej i romantycznej”) jest za nisko urodzona i małżeństwo takie byłoby mezaliansem, zrobiła wszystko, by para już nigdy się nie spotkała.
Nazwisko bohatera jej drugiego romansu pozostaje tajemnicą. Wiadomo 3tylko, że Jane spotkała go podczas jednego z wyjazdów nad morze z Bath, w którym rodzina mieszkała po przejściu ojca na emeryturę. Oświadczyny młodzieńca z pewnością zostałyby przyjęte. Niestety, Jane otrzymała wiadomość o jego śmierci, która nastąpiła, gdy udał się w nagłą podróż.
27-letniej, uważanej już wówczas za stara pannę, Jane oświadczył się niezbyt lotny i piękny, ale bardzo bogaty młodszy od niej o 6 lat kuzyn Harris Big-Wither. Jane w pierwszym odruchu przyjęła jego propozycję, by odrzucić ją dnia następnego. Swą decyzję w sposób pośredni wyjaśnia w jednym z listów, napisała, że byłoby to małżeństwo li tylko z wyrachowania, a nie z miłości.

Austen pisała od dzieciństwa, do czego namawiał ją zresztą ojciec. Była bystrą obserwatorką toczącego się wokół życia, a jej dystans i ironiczne poczucie humoru pomagały jej, zwłaszcza pod koniec życia, w bywaniu na niekończących się herbatkach i balach. Natomiast jako mło4da panna była według słów jednej z salonowych bywalczyń (acz trzeba nadmienić ponoć do Jane uprzedzonej) „najpiękniejszym i najmniej rozważnym, najbardziej polującym na męża motylem". Pomimo pewnych rozrywek Jane męczyło snobistyczne towarzystwo modnego kurortu Bath, w którym odczuwała bardziej niż gdzie indziej swą niższą pozycję społeczną.
Najlepiej czuła się, gdy obie z siostrą, hipochondryczną matką (wiele z niej ma pani Bennet) i szwagierką przeniosły się do Chawton Cottage, domku leżącego blisko posiadłości odziedziczonej przez Edwarda po krewnych, którzy go adoptowali. Choć nigdy nie miała własnego pokoju (!), to tam właśnie powstała większość jej powieści i doszlifowała te, które zaczęła wcześniej.

Oczywiście nie prowadziła sama swych interesów. Wyręczał ją w tej kwestii5 brat Henry. Ale to ojciec był tym, który wysłał pierwszy jej rękopis do wydawcy. Notabene ów nie rzucił nań nawet okiem! Sukcesem okazała się dopiero wydana w 1811 roku  „Rozważna i romantyczna”, potem „Duma i uprzedzenie”, „Mansfield Park” i „Emma”, dedykowane nielubianemu przez Jane i uważanemu za hazardzistę i rozpustnika królowi Jerzemu IV. Pierwsze powieści, pisane pod pseudonimem, były źródłem sporego dochodu ze sprzedaży praw do ich publikacji. Dwie ostatnie, „Perswazje” i „Opactwo Northanger”, opublikowane już pod jej własnym nazwiskiem, ukazały się po śmierci autorki (miała wówczas 42 lata), która nastąpiła w 1817 roku.

Do tej pory nie ustalono dokładnie (ciało pisarki zostało spalone, jak to było wówczas w zwyczaju, jeśli chodzi o pochówek kobiet), na co zmarła Jane Austen. Według jednych źródeł była to choroba Addisona, wiążąca się z niedoborem hormonów wytwarzanych przez korę nadnerczy. Według innych badaczy Austen miała niebezpiecznego chłoniaka, ale istnieją też hipotezy, że przyczyną jej śmierci była gruźlica, którą zaraziła się od zwierząt. Została pochowana w opactwie Winchester.
Beata Cielecka

Linki:

Newsletter - przyłącz się!
Bądź na bieżąco, podaj swój e-mail, odbieraj newsy i korzystaj z promocji.
  Wybierz najbardziej interesujący dział, 
  a następnie kliknij Zapisz się.