ZAKAZANE ZABAWY

unikatowe recenzje DVD rarytasy

Wojna wypacza życie, szczególnie najmłodszych.

Film René Clémenta nie został przez Francję oficjalnie zgłoszony na MFF w Cannes. Wywołało to liczne protesty krytyków, którzy mieli go szansę zobaczyć i rozpisywali się o tym antywojennym krzyku w samych superlatywach. Co nie udało się w Cannes, powiodło się w Wenecji – „Zakazane zabawy” zdobyły tam główną nagrodę, Złotego Lwa. Nagradzanie filmu trwało dość długo: w 1953 roku film dostał honorowego Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego, rok później zgarnął BAFTA w tej samej kategorii, a w roku 1955 przyznano mu nominację do… kolejnego Oscara, tym razem za najlepszy scenariusz.

Akcja filmu rozgrywa się w czerwcu 1940 roku. Trwa „bitwa o Francję”, drogami podążają tłumy uciekinierów, nękanych raz po raz przez niemieckie myśliwce. Wśród nich jest rodzina 5-letniej Paulette. Rodzice dziewczynki i ukochany piesek giną w czasie nalotu, ją samą znajduje 10-letni Michel, którego rodzina postanawia zająć się sierotą. Dzieci szybko znajdują wspólny język i stają się nierozłączne. Otoczone przez wszechobecną śmierć i zniszczenie znajdują sobie nietypowe zajęcie: zainspirowani rozmową wieśniaków opowiadających o ciałach poległych grzebanych jak psy, zakładają cmentarz dla znalezionych martwych zwierząt (wśród których jest ukochany piesek Paulette). Cmentarz wygląda jak najbardziej profesjonalnie – dzieciaki zatykają bowiem przy grobach krzyże… wzięte z pobliskiego prawdziwego cmentarza. Jeden z krzyżów należał do brata Michela… To przebiera miarkę i rodzina chłopca oddaje – wbrew obietnicy złożonej Michelowi – dziewczynkę do obozu Czerwonego Krzyża. Ostatnie sceny pokazują jednak, że nie zabawiła tam ona długo…

Film prosty, ale niezwykle mocno przemawiający do widza. Reżyserowi udało się połączyć realizm z liryzmem, a przede wszystkim wspaniale poprowadzić dziecięcych aktorów, dzięki którym antywojenne przesłanie filmu wybrzmiewa czysto i wyraźnie. To uniwersalna opowieść o koszmarze wojny, która wypacza człowieczeństwo, rujnuje dziecięcą psychikę, pozostawia na zawsze niezagojone rany w duszy. Gwiazdą filmu jest niewątpliwie mała Brigitte Fossey. Jej bohaterka miała według scenariusza mieć kilka lat więcej i być rówieśnicą Michela – do castingu zapraszano dziewczynki w wieku od 9 do 11 lat – ale Fossey, wówczas 6-letnia, tak spodobała się żonie reżysera, że dostała rolę. Film początkowo miał być produkcją krótkometrażową (co tłumaczy, dlaczego fabuła jest w sumie dość wątła), ale w końcu zdecydowano się wydłużyć jego metraż. Potrzebne były dokrętki, tymczasem okazało się, że mała Brigitte straciła przednie mleczaki, a grający Michela Georges Poujouly ściął włosy na potrzeby innej produkcji… Dzieciaki wystąpiły więc odpowiednio ucharakteryzowane: jej doczepiono sztuczne zęby, jemu na głowę założono perukę!

Jan

Tytuł polski: Zakazane zabawy
Tytuł oryginalny: Jeux interdits
Gatunek: obyczaj, wojenny
Kraj produkcji: Francja
Rok produkcji: 1952
Czas trwania: 84 min
Kategoria wiekowa: 15 lat
Reżyseria: René Clément
Obsada: Georges Poujouly, Brigitte Fossey, Laurence Badie, Suzanne Courtal, Amédée, Louis Sainteve
Dystrybucja: Universal Music, Criterion