ODTWARZACZ
Kino domowe może właściwie funkcjonować bez telewizora, ale trudno je sobie wyobrazić bez odtwarzacza płyt DVD czy coraz bardziej konkurencyjnego odtwarzacza Blu-ray. Oferta rynkowa tych urządzeń jest bardzo bogata i każdy może je sobie dobrać zgodnie z indywidualnymi upodobaniami, potrzebami i możliwościami finansowymi. Trzeba jednak wiedzieć, że od klasy danego odtwarzacza i zastosowanych w nim technologii zależy jakość dźwięku i obrazu, które przy wykorzystaniu tego samego nośnika w różnych modelach mogą się różnić. Zdecydowanie warto kupować więc urządzenia wyższej klasy, zwłaszcza jeśli ma się dobry telewizor.
6.1 Odtwarzacz DVD
Odtwarza płyty DVD i CD oraz popularne pliki służące do zapisu obrazu i dźwięku (zależnie od modelu jest ich więcej lub mniej). Ważną cechą odtwarzacza jest użyty w nim rodzaj dekoderów dźwięku (uwaga – nie każdy ma je wbudowane), od których zależy jakość audio. Bardziej zaawansowane odtwarzacze posiadają technologie i rozwiązania znacznie poprawiające jakość obrazu i dźwięku. Dużą zaletą playerów DVD jest niewysoka cena w przypadku modeli najtańszych, ale trudno też oczekiwać od nich zbyt wiele.
6.1 a Płyty i formaty DVD
– DVD – standardowy nośnik cyfrowy o pojemności 4,7 GB (jednostronna) lub 8,5 GB (dwustronna); płyty przeznaczone do nagrywania dzielą się na DVD-R, DVD-R DL, DVD-RW, DVD+R, DVD+R DL, DVD+RW oraz DVD-RAM
– CD – standardowy nośnik cyfrowy do zapisu dźwięku, do nagrywania służą płyty CD-R i CD-RW
– VCD i SVCD – płyty CD służące do zapisu filmów
– Audio CD (CD-Audio, CD-DA) – standard cyfrowego zapisu dźwięku na płycie kompaktowej, wykorzystujący do tego celu kodowanie PCM (Pulse Code Modulation)
– SACD (Super Audio CD) – standard nośnika dźwięku przeznaczony dla audiofilów, od innych płyt audio różni go technologia zapisu dźwięku DSD (Direct Stream Digital)
– MPEG-4 – grupa standardów kodowania audio i wideo, która przejęła wiele elementów standardów MPEG-1 i MPEG-2, wzbogacając je o nowe możliwości
– DivX – format cyfrowej kompresji wideo, pozwalający na zapis filmu DVD na płycie CD-R; jego odmianę stanowi kodek XviD; obecnie odczyt tego pliku jest już standardem wśród odtwarzaczy DVD; mankamentem tego formatu jest brak możliwości zapisu dźwięku przestrzennego, dźwięk kompresowany jest w formie MP3
– DivX HD – format cyfrowej kompresji obrazu w rozdzielczości 720p
– JPEG – format zapisu zdjęć
– MP3 – format cyfrowej, stratnej kompresji dźwięku
– WMA – format cyfrowej kompresji dźwięku opracowany przez Microsoft
– mkv (tzw. matroska) – format przechowywania obrazu lub dźwięku w jednym pliku, stosowany w płytach CD, DVD, Blu-ray oraz w zewnętrznych dyskach i pendrive’ach; pliki mkv mogą zawierać także napisy, menu itp.
– AVCHD – formatu zapisu sygnału wysokiej rozdzielczości dla cyfrowych kamer wideo (HD), pozwalający na rejestrowanie obrazu HD na 8-cm płytkach DVD, jest to także standard zapisu obrazu HD na kartach pamięci SD
6.1 b Dekodery dźwięku DVD
Nie każdy odtwarzacz DVD posiada wbudowany dekoder dźwięku przestrzennego – w takim przypadku korzysta się z dekoderów amplitunera. Jeśli dekodery posiadają i odtwarzacz, i amplituner, należy dekoder DVD wyłączyć.
Rodzaje dekoderów DVD:
– Dolby Digital (AC-3) – podstawowy; dźwięk jest kodowany z oryginalnego zapisu PCM i kompresowany do 384 kb/s lub 448 kb/s dla dźwięku 5.1; na płytach DVD także 640 kb/s
– Dolby ProLogic II – rozdziela dźwięk analogowy na 6 kanałów, pozwala na zapis w sygnale stereo pełnej ścieżki 5.1 (lewy, centralny, prawy, lewy surround, prawy surround i głośnik niskotonowy)
– Dolby ProLogic IIx – najnowszy system umożliwiający kodowanie i dekodowanie dźwięku w kanałach 5.1, 6.1, lub 7.1
– DTS – system DTS oferuje lepszą jakość dźwięku w porównaniu z Dolby Digital dzięki wyższej prędkości przesyłu danych oraz mniejszemu stopniowi kompresji
– DTS-ES – umożliwia rozszerzenie planu lokalizacji dźwięków do 360 stopni poprzez tylne głośniki efektowe
6.1 c Technologie i rozwiązania poprawiające jakość obrazu i dźwięku
– upscaling – przetwarzanie standardowej rozdzielczości 576 linii do rozdzielczości zbliżonej do standardu HD; uwaga – jeśli odtwarzacz jest podłączony do amplitunera z lepszą funkcją upscalingu, należy ustawić w odtwarzaczu rozdzielczość podstawową
– progresywne skanowanie (deinterlacing), czyli usuwanie przeplotu (wyświetlania naprzemiennie parzystych i nieparzystych linii, z których składa się obraz)
– odzyskiwanie danych utraconych w czasie konwersji
– korekcja obrazu
– korekcja dźwięku
– wzmocnienie basów – opcja ta polega na ucięciu niskich tonów z pięciu kanałów i skierowaniu ich tylko do kanału basowego i subwoofera, co poprawia słyszalność niskich tonów
6.1 d Inne usprawnienia
– automatyczna zmiana formatu obrazu, związana z tym, że filmy DVD mogą być nagrane w różnych formatach obrazu: 4:3 (telewizyjny) lub 16:9 (panoramiczny)
– tryb kinowy – reguluje jaskrawość i redukuje szumy obrazu
– automatyczna konfiguracja dźwięku – dźwięk jest automatycznie dopasowywany do wielkości i rodzaju pomieszczenia
Uwaga: zamiast wydawać pieniądze na drogi odtwarzacz DVD z podnoszącymi jego cenę ulepszeniami technologicznymi lepiej zdecydować się na odtwarzacz Blu-ray.
6.1 e Złącza
Dobry odtwarzacz DVD powinien posiadać następujące złącza:
– wyjście HDMI – do przesyłu nieskompresowanego sygnału cyfrowego audio i wideo do telewizorów plazmowych oraz LCD, co pozwala uzyskać najwyższą jakość obrazu i dźwięku
– komponentowe (component) – do przekazywania obrazu o lepszej jakości niż popularne złącze SCART
– USB – pozwala na podłączenie nośników zewnętrznych i przenośnych twardych dysków
– czytnik kart pamięci – umożliwia odczyt filmu z karty
Inne stosowane w odtwarzaczach DVD:
– SCART (Eurozłącze) – do łączenia elementów zestawów audio-wideo i przesyłu obrazu i dźwięku w sposób analogowy
– DV – do podłączenia kamery cyfrowej, komputera lub cyfrowego tunera telewizji satelitarnej
– optyczne – do podłączenia amplitunera, przekazuje dźwięk za pomocą sygnału cyfrowego (przesył odbywa się poprzez impulsy świetlne)
– koaksjalne (coaxial) – jw., z tym że sygnał jest przesyłany zwykłym kablem elektrycznie
6.2 Nagrywarka DVD
Warto ją mieć do nagrywania filmów lub programów telewizyjnych. Nagrywarka może nagrywać materiał na płytę lub na twardy dysk, przy czym pojemność takiego dysku może być różna, zależnie od modelu, np. 160 GB, 250 GB, 320 GB lub 400 GB. Do zapisu materiału wideo służą następujące płyty: DVD-R, DVD-R DL (Dual Layer, czyli dwuwarstwowa, pozwalająca na zapis dwukrotnie większej ilości danych), DVD-RW (płyta wielokrotnego zapisu), DVD+R, DVD+R DL, DVD-RW, DVD-RAM. Im więcej formatów, tym lepsza nagrywarka, zwłaszcza jeśli będzie pełnić także funkcję odtwarzacza. Nowoczesne urządzenia odtwarzają również pliki JPEG, MP3 oraz DivX. Do nagrywania pojedynczych filmów czy programów TV wystarczy nagrywarka rejestrująca materiał na płycie, w przypadku nagrywania seriali, trzeba się posłużyć twardym dyskiem. Zaletą tego urządzenia jest możliwość usuwania zbędnego materiału, np. reklam.
Panasonic
Zaawansowana nagrywarka ma wiele użytecznych funkcji, np. przeszukiwanie programu TV według kluczowych słów lub tytułów, określanie początku nowej sceny w czasie nagrywania albo wyszukiwanie określonych przez użytkownika programów TV i automatyczne nagrywanie wskazanych odcinków, nagrywanie programu i odtwarzanie go w czasie kontynuacji nagrywania, co jest użyteczne, gdy trzeba na jakiś czas wyjść z pokoju (funkcja Pause Live TV). Zaawansowane technologie poprawiają jakość rejestrowanego obrazu.
Bardziej zaawansowane modele oprócz nagrywania pełnią także wiele innych funkcji, np. zgrywanie zdjęć z dysku twardego na płytę DVD-RAM w celu ich trwałego zarchiwizowania, wyświetlanie zdjęć na ekranie telewizora (w rozdzielczości 1920 x 1980), także w formie pokazu slajdów z podkładem muzycznym, automatyczne tworzenie i układanie chronologiczne folderów na twardym dysku czy płycie przy kopiowaniu zdjęć z karty pamięci SD lub innych nośników zewnętrznych.
! Dzięki złączu HDMI łączącym nagrywarkę z telewizorem HD (trzeba jednak dokupić kabel HDMI) nagrania DVD oraz programy telewizyjne zostaną automatycznie przekonwertowane do sygnału wysokiej rozdzielczości 1080p.
Nagrywarka może być urządzeniem samodzielnym, ale może też stanowić element zestawu kina domowego albo być wbudowana w telewizor.
6.3 Odtwarzacz Blu-ray
Służy do odtwarzania płyt Blu-ray z obrazem i dźwiękiem wysokiej rozdzielczości. W standardzie Blu-ray do rejestracji obrazu i dźwięku używa się błękitnego lasera, co umożliwia zapisanie na nośniku danych o pojemności 25 GB (płyty jednowarstwowe) i 50 GB (płyty dwuwarstwowe). Pozwala to na uzyskanie obrazu w rozdzielczości 1080i/p (1920 x 1080) i dźwięku w jakości HD. Odtwarzacze Blu-ray są doskonałym uzupełnieniem telewizorów HDTV i świetnie nadają się do projekcji filmów za pomocą projektorów, a więc stanowią idealny składnik kina domowego z prawdziwego zdarzenia. Poza płytami Blu-ray odtwarzacze błękitnolaserowe odtwarzają te same formaty płyt co odtwarzacze DVD. Odtworzenie płyty DVD na takim odtwarzaczu może dać dodatkową przyjemność, gdyż każdy Blu-ray posiada zaawansowany procesor wideo, pozwalający przeskalować standardowy obraz DVD (720 x 576, 720 x 480) do rozdzielczości HD (1920 x 1080), co znacznie poprawia jakość obrazu.
! Nie wszystkie odtwarzacze Blu-ray radzą sobie jednakowo dobrze ze skalowaniem rozdzielczości standardowej DVD do rozdzielczości HD. Aby dobrze poznać właściwości upatrzonego modelu, najlepiej poszukać w internecie dodatkowych informacji w formie testów lub opinii użytkowników.
Onkyo
Blu-raye są kompatybilne także z większością formatów plików, niektóre modele obsługują również format DivX, ale jakość obrazu pochodzącego z takiego pliku na wyświetlaczu HD nie wypadnie najlepiej.
Od odtwarzaczy DVD odróżnia je także wyposażenie w wiele funkcji typu multimedialnego, dzięki którym przestają być zwykłymi czytnikami płyt, przekształcając się w prawdziwe centra domowej rozrywki.
Najnowsze modele są odtwarzaczami sieciowymi, gdyż posiadają dostęp do serwisów internetowych.
6.3 a Typy odtwarzaczy
– Profile 1.0 – pozwala jedynie na wyświetlenie filmu i standardowych dodatków
– Profile 1.1 – wzbogacony o opcję BonusView (PiP), dzięki której można w trakcie oglądania filmu oglądać w dodatkowym okienku materiały dodatkowe (zakulisowe)
– Profile 2.0 (BD-Live) – opcja, w którą wyposażone są nowsze modele, pozwalająca na łączenie się z internetem i korzystanie z dodatków pochodzących ze stron internetowych (zwiastuny, napisy w innej wersji językowej, komentarze twórców, sylwetki aktorów, gry); ten typ odtwarzacza wymaga pamięci, którą najczęściej albo ma wbudowaną, albo (rzadziej) wymusza skorzystanie z pamięci zewnętrznej poprzez port USB
– odtwarzacz sieciowy – posiada wbudowany moduł WiFi, który daje dostęp do wielu serwisów internetowych (YouTube, Google Picasa, serwisy pogodowe, sportowe, informacyjne, Gracenote), a jeśli nie jest zainstalowany fabrycznie, można go dokupić i zainstalować samemu; taki odtwarzacz obsługuje również protokół DLNA, co umożliwia stworzenie domowej sieci bezprzewodowej i pobieranie treści multimedialnych z komputera lub z innych urządzeń z modułem DLNA (innymi słowy rozwiązanie to daje nieograniczony dostęp do domowej biblioteki multimedialnej)
LG
– odtwarzacz Blu-ray 3D – pozwala na prezentację filmów 3D z płyt Blu-ray przy współpracy z telewizorem 3D, w chwili obecnej jest to jeszcze nowość
Panasonic
6.3 b Dekodery dźwięku HD
Oprócz standardowych dekoderów używanych w odtwarzaczach DVD w odtwarzaczach Blu-ray stosuje się następujące dekodery dźwięku HD:
– Dolby Digital Plus – przepływ danych wynosi 6 Mb/s
– Dolby TrueHD (5.1, 7.1) – przepływ danych wynosi 18 Mb/s
– DTS-HD Master Audio (5.1, 7.1) – przepływ danych wynosi 24,5 Mb/s
– DTS-HD High Resolution (5.1, 7.1) – przepływ danych wynosi 6 Mb/s
– LPCM (2.0, 5.1, 7.1)
Dzięki większej pojemności płyt jakość dźwięku w nowych formatach jest zdecydowanie lepsza i pozwala usłyszeć więcej dźwiękowych detali soundtracku.
6.3 c Złącza
Szanujący się (praktycznie każdy nowoczesny) odtwarzacz Blu-ray jest wyposażony w następujące rodzaje gniazd:
– HDMI – absolutne minimum to wersja HDMI 1.3, pozwalająca na odtwarzanie dźwięku Dolby Digital TrueHD i DTS-HD Master Audio; zależnie od modelu złączy tego typu może być więcej niż jedno
– Ethernet – obowiązkowy przy Profile 2.0, gdyż umożliwia pobieranie z internetu materiałów dodatkowych lub aktualizacji oprogramowania wewnętrznego odtwarzacza
– USB – zależnie od modelu może ich być więcej niż jedno
– czytnik kart pamięci (SD)
Posiadacze starszych amplitunerów, bez dekoderów dźwięku HD, powinni przy zakupie odtwarzacza Blu-ray upewnić się, że posiada on analogowe wyjście audio, poprzez które będzie przekazywany rozkodowany sygnał audio. Trzeba także sprawdzić, czy wejścia sygnału telewizora i amplitunera są zgodne ze specyfikacją odtwarzacza.
6.3 d Rozwiązania i technologie poprawiające jakość obrazu i dźwięku oraz komfort obsługi
W ślad za rozwojem techniki idzie wyposażanie odtwarzaczy Blu-ray w coraz bardziej ulepszone i nowatorskie technologie, które poprawiają jakość obrazu i dźwięku i poszerzają zakres ich funkcji. Obszerną informację na ten temat można znaleźć na bieżąco w newsach sprzętowych, gdyż każdy producent chętnie się nimi chwali. O tym, jak to wygląda w praktyce, można dowiedzieć się z testów sprzętu. Warto w nich zwrócić uwagę na informacje o szybkości uruchamiania się odtwarzacza i ładowania płyty, co stanowi do dziś spory mankament tych urządzeń, gdyż trwa to czasami kilkadziesiąt sekund. Usterkę tę eliminuje coraz powszechniejszy tryb szybkiego startu (quick start).
6.4 Nagrywarka Blu-ray
Funkcjonuje w podobny sposób jak nagrywarka DVD, z tym że zapisuje na płytach Blu-ray o wiele więcej danych, a obraz i dźwięk (HD) są znacznie wyższej jakości. Niektóre modele posiadają twarde dyski o pojemności 500 GB lub nawet 1TB danych.
Panasonic
Bardziej zaawansowane urządzenia mają charakter sieciowy i oferują dostęp do serwisów internetowych, np. YouTube, mogą także mieć wbudowane tunery cyfrowe i analogowe. Niektóre nagrywarki oferują możliwość przegrywania kaset VHS na płytę. Niestety, oferta stacjonarnych nagrywarek Blu-ray jest raczej skromna.