Południe Związku Radzieckiego. Siemion Siemionowicz Gorbunkow, starszy ekonomista Centrali Rybnej, bierze udział w wycieczkowym rejsie statkiem, na którym zaprzyjaźnia się z niejakim Giennadijem Kozodojewem. Nie wie, że jest to członek szajki przemytników biżuterii i brylantów. W ostatnim porcie wskutek pewnego zbiegu okoliczności Sienia zostaje wzięty za Giennadija, w wyniku czego wraca do domu z ręką w gipsie, w którym umieszczono przemycane precjoza. Rzecz jasna szajka próbuje odzyskać kosztowności, ale każda taka operacja, przeprowadzana przez Giennadija i jego pomagiera Lolika, kończy się fiaskiem.
„Brylantowa ręka” jest przezabawną komedią kryminalną, w której scenariuszu wykorzystano informacje prasowe o prawdziwych przemytnikach używających przy przemycie gipsu. W czasach premiery filmu dla jednych recenzentów była to tylko płocha i pozbawiona większych wartości rozrywka, dla innych – ukryta satyra na ówczesny system polityczny i infiltrację rosyjskiego społeczeństwa przez władzę, której zresztą – mowa o milicji – trochę się obrywa za jej nieudolność. (Symbolem owej infiltracji i wścibstwa jest przede wszystkim stojąca na straży moralności społecznica Warwara Bluszcz.) Realizacji filmu bacznie zresztą przyglądało się KGB, a Leonid Gajdaj miał sporo trudności z przeforsowaniem niektórych pomysłów. Zabroniono mu w pewnym momencie użyć słowa synagoga, aby nie być posądzonym o antysemityzm, ale co ciekawe, jedna ze scen w satyryczny sposób nawiązuje do idącego po wodzie Jezusa.
Choć nie wszyscy krytycy przyjęli „Brylantową rękę” entuzjastycznie, rosyjscy widzowie gremialnie popędzili do kin – jest to po dziś dzień jeden z największych sukcesów kasowych kina radzieckiego. Trudno się temu dziwić, bo Gajdaj równie umiejętnie operuje słowem (niektóre powiedzonka weszły nawet na stałe do obiegu), absurdem, jak i humorem w stylu slapsticku kina niemego – na końcowych, bardzo zresztą emocjonujących scenach potyczki Sieni z Gienią i Lolikiem można się popłakać ze śmiechu.
Kolejny wielki atut filmu to znakomite kreacje aktorskie, wśród których jak tytułowy brylant lśni kreacja Jurija Nikulina w roli Siemiona Siemionowicza Gorbunkowa. Ten aktor-cyrkowiec (Gorbunkow ma na koncie także występy w cyrku jako klaun!), będący rosyjskim odpowiednikiem Bustera Keatona i Jacquesa Tati, ma tak wyrazistą i ekspresyjną twarz, że sam widok jego min potrafi rozśmieszyć do łez, czego przykładem scena hotelowego striptizu (patrz: CudoScena). Równie dobre role zagrali Anatolij Papanow jako Lolik i Andriej Mironow jako Giennadij Kozodojew.
Z realizacją filmu związanych jest wiele anegdot, jak choćby ta, że w kluczowej scenie poślizgu Sieni na skórce arbuza (co staje się pretekstem do zagipsowania mu ręki) Nikulina musiał zastąpić inny aktor, bo Nikulin ani rusz nie umiał w ową skórkę trafić. W scenie końcowej Nikulin zostaje trafiony w głowę przez ogromny hak dźwigu, co nie było zaplanowane, ale trafiło do filmu. Zdjęcia kręcono w Baku i w Soczi, ku wielkiemu rozczarowaniu aktorów, którzy liczyli na to, że będą mogli wyjechać za granicę.
Film ukazuje się w ramach serii „Klasyka kina radzieckiego”
ASPEKTY TECHNICZNE
Film jest oglądalny, to znaczy nie szpecą go poważne usterki psujące przyjemność oglądania. Obraz nie jest wprawdzie zbyt ostry, a kolorom, niezbyt naturalnym, brak intensywności i często wydają się trochę zblakłe, ale jest w miarę czysty, a zabrudzenia wyskakują w ilościach bardzo umiarkowanych. Nasycenie barw podlega zmianom, przez co obraz często staje się jaśniejszy lub ciemniejszy. Inne minusy to bardzo przeciętne oddanie szczegółów, lekkie poszemrywanie tła i falowanie kratek. Gdyby obraz był doskonalszy, w pełni ujawniłaby się uroda plenerów (zdjęcia kręcono m.in. w Baku).
Dźwięk w Dolby Digital 5.1., na ogół poprawny, ale w kilku momentach podniesione głosy aktorów są trochę zniekształcone.
BONUSY
Broszura.
ren
CIEKAWOSTKI – CUDOSCENA
CIEKAWOSTKI – CUDOCYTAT |
