Lata 30. Po sześciu latach więzienia wychodzi na wolność kasiarz Henryk Kwinto, legenda polskich włamywaczy, który trafił za kraty wskutek zdrady bankiera Gustawa Kramera. Dowiedziawszy się, że bankier, wyrafinowany oszust okradający swoich klientów, przyczynił się do śmierci jego przyjaciela, Kwinto postanawia zemścić się na nim i knuje misterny plan intrygi, do której wciąga dawnego współpracownika Duńczyka, specjalizującego się w rozbrajaniu instalacji alarmowych, oraz dwóch drobnych rabusiów, Moksa i Nutę.
Debiutancki film Juliusza Machulskiego nie jest klasyczną komedią, ale rasowym kryminałem o komediowym zabarwieniu, a w naszej kinematografii obrazem wyjątkowym. Ani przed Machulskim, ani po nim nikt nie pokusił się o zrealizowanie kryminału, którego akcja toczyłaby się w okresie przedwojennym, a głównym motywem byłaby subtelna intryga zrealizowana nie z chęci zysku, ale z zemsty. To nie stróż prawa jest w „Vabanku” postacią pozytywną i szlachetną, ale właśnie grający na trąbce kasiarz Henryk Kwinto, wyśmienicie zaprezentowany przez Jana Machulskiego. Nie tylko zresztą on stworzył wspaniałą kreację – każda rola została w filmie obsadzona perfekcyjnie, wliczywszy w to nierozstającego się z cygarem Witolda Pyrkosza jako Duńczyka czy gładkolicego Leonarda Pietraszaka w roli na pozór czarującego, ale bezwzględnego Kramera. Po raz pierwszy na dużym ekranie uwodzicielsko błysnęła śnieżnobiałymi zębami Elżbieta Zającówna, a w roli Moksa zaistniał nieżyjący już Jacek Chmielnik, który także wykonuje piosenkę „Jeszcze raz va banque”.
Choć znacznie mniej skomplikowany, „Vabank” przyrównywany jest do znakomitego „Żądła” George’a Roya Hilla, które zresztą zainspirowało młodego reżysera. Film Machulskiego jest także obrazem nierozerwalnie związanym z jazzową muzyką Henryka Kuźniaka, która doskonale pomaga widzowi wczuć się w atmosferę lat 30. A słynny „Ragtime Vabank” to jeden z najbardziej charakterystycznych motywów polskiego kina i właściwie trudno sobie wyobrazić ten film bez tych kompozycji.
Płyta wydana wspólnie w filmem „Vabank II, czyli riposta” w ramach serii „Kanon filmów polskich” (komedie).
ASPEKTY TECHNICZNE
Obraz, co ciekawe, zaprezentowany w telewizyjnym formacie 1.33:1. Niestety, nie jest zbyt ostry i ma dość nienaturalne kolory (jakie czasy, taka taśma filmowa), twarze aktorów rażą nadmierną opalenizną lub różowością. Szczegóły widać przeciętnie. Pojawia się sporo zabrudzeń, na ogół drobnych, ale bywają i wielkie plamy, a sporadycznie i krechy.
Dźwięk w Dolby Digital 5.1 i Dolby Digital 2.0. Ta druga wersja ma brzmienie bardzo stłumione i czasami kwestie aktorów słychać słabo. Trochę lepiej jest z Dolby Digital 5.1. Odgłosy są selektywne (ale bez przesady), a czasami w tylnych kanałach pojawia się tło, np. w formie zgiełku w banku.
BONUSY
Na płycie znalazły się dwa krótkie materiały zakulisowe. „Niedziela z Machulskim” okazuje się niespełna czterema minutami z obydwoma panami Machulskimi – Juliuszem i jego ojcem Janem. Dominują wspomnienia natury biograficznej, ciekawostkę stanowi stary zeszyt Juliusza z ręcznie pisanymi scenariuszami (tak było!). A „Godzina z Leonardem Pietraszakiem” przekształca się w niespełna trzy minuty wywiadu, w czasie których aktor opowiada, jak dostał rolę Kramera. Poza tym trzy plakaty filmowe i dwa zdjęcia z planu. W okładkach płyt mieści się książeczka z bardzo ideologicznym omówieniem filmu (części I i II), a w niej takie perełki, jak: „Nieobecność gdańskiego festiwalu to oczywiście tylko wierzchołek góry lodowej, która rozbiła nabierający prędkości statek polskiego kina”. Ahoj!
ren
Premiera DVD: 29.06.2011
CIEKAWOSTKI - CHICHOT PRL-u |
