Ta licząca 2700 km długości rzeka bierze swój początek w majestatycznych Himalajach, użyźnia rozległe równiny, przez które przepływa, i rozlewa się w olbrzymią deltę, nim jej wody zmieszają się z wodami Zatoki Bengalskiej kończącej jej bieg.
Całą tę drogę poznajemy w dokumencie BBC, składającym się z trzech 50-minutowych odcinków: „Córka gór”, „Rzeka życia” oraz „Wodna kraina”.
Podróż zaczyna się wiosną, wraz z odwilżą, kiedy topniejące śniegi zasilają wezbrane strumienie. Przyjmuje się, że początek Gangesowi dają cztery potoki. Są one celem pielgrzymek setek tysięcy pielgrzymów. W tym miejscu warto wspomnieć, że poświęcony Gangesowi dokument przedstawia go nie tylko od strony geograficzno-przyrodniczej i ekonomiczno-gospodarczej, Ganges jest dla Hindusów świętą rzeką i na całej jego długości jest czczone jego uosobienie – bogini Ganga. Jest więc to raczej opowieść o rzece, która jest dla żyjących nad nią ludzi dosłownie wszystkim – karmi ich ciała i wiarę.
Dokument karmi zaś oczy widzów wspaniałymi zdjęciami. Na ekranie przewijają się widoki ośnieżonych gór, kwitnących bajkowo łąk w dolinach, szemrzących strumyczków, seledynowych wód rwącej rzeki; zimą to surowa, a wiosną i latem – cudowna, bajkowa kraina olśniewająca pięknem i dzikością.
W dalszym swoim biegu rzeka zmienia charakter, wypływa na szerokie równiny, ale nie staje się przez to nudniejsza. Jest sporo zdjęć z lotu ptaka, pokazujących pomonsunowe zalewiska i jak gdyby pozszywane z zielonych łat pola ryżowe, użyźnione naniesionym przez rzekę mułem. Wiele ujęć rzeki, budowanych nad nią świątyń, żyjących nad nią ludzi ma wręcz poetycki charakter, poznajemy Ganges o różnych porach – w blasku pełnego słońca, w pastelowych różowościach mgieł zaczynającego lub kończącego się dnia i w nocy, kiedy w czasie święta świateł migocze płynącymi po jego falach ognikami. Te chwile pełne wzniosłości i majestatu urozmaicają sceny z rezusami wyprawiającymi iście małpie figle. Hindusi żyją nad Gangesem od wieków w pełnej z nim symbiozie, ale wpływ na charakter tej rzeki mieli też muzułmanie, którzy przybyli nad nią z zachodu, a których stosunek do przyrody nie był tak pełen szacunku, oraz Brytyjczycy, dla których dzikie zwierzęta były szkodnikami. Z jednej strony zatem możemy podziwiać pamiątki wspaniałej architektury, z drugiej mamy świadomość, że wiele gatunków roślin i zwierząt zostało przetrzebionych, a lasy wycięto w pień.
W ostatnim odcinku Ganges po raz trzeci zmienia oblicze, przeistaczając się w potężną, malowniczą deltę. Co roku dopływy Gangesu nanoszą do delty dwa razy tyle osadów co Amazonka, toteż rzeka nieustannie się zmienia – formuje na nowo linię brzegów, tworzy nowe wysepki. W porze suchej stan wody drastycznie opada, ale i wtedy rzeka nie przestaje żywić mieszkających nad nią ludzi, którzy wydobywają z jej dna piasek na sprzedaż. O potędze Gangesu świadczy fakt, że na całej swej długości rzeka ta zapewnia przetrwanie 1/10 światowej populacji ludzi.
Nie sposób przedstawić wszystkich informacji zawartych w tym interesującym, pięknym wizualnie i uzupełnionym nienarzucającą się, ale ładną muzyką dokumencie. Na pewno warto na parę wieczorów zrezygnować z bycia obiektem misji telewizji publicznej, w ramach której raczy nas ona serialami wysokich lotów, a w zamian przenieść się kilka tysięcy kilometrów stąd, nad piękny, choć może nie modry Ganges.
ASPEKTY TECHNICZNE
Przede wszystkim z ekranu płynie rzeka naturalnych, żywych kolorów – błękitu nieba, szmaragdowej zieleni drzew w górach, seledynowego potoku, sielankowo zielonych pól ryżowych, barwnych kwiatów i motyli, różowych i czerwonych zachodów słońca, pomarańczowych płomieni świec, pstrokatych ubrań ludzi. Ostrość zadowalająca, w zdjęciach nocnych może trochę za słaby kontrast, ale jak na dokument jest OK. W pojedynczych ujęciach zlewa się ze sobą zieleń drzew.
Od strony dźwiękowej również brak zarzutów, co prawda to tylko stereo, ale dobrze słychać wszelkie odgłosy, głównie przyrody: szemranie strumyków, huk rzeki, beczenie owiec, podzwanianie dzwonków, szum ulewy, padający grad.
Polski tekst czyta Krystyna Czubówna.
BONUSY
Osiem zwiastunów.
itk |
