EDVARD MUNCH

unikatowe recenzje DVD rarytasy

Reportaż o Munchu.

Uznawany za arcydzieło (Ingmar Bergman określił film jako „dzieło geniusza”) telewizyjny trzyczęściowy miniserial Petera Watkinsa przedstawia życie słynnego norweskiego malarza i grafika, twórcy „Krzyku”, Edvarda Muncha. To biografia, w której znalazły się wszystkie ważniejsze wydarzenia z życia artysty, a więc śmierć jego matki i starszej siostry (obie umarły na gruźlicę, co znacząco wpłynęło na późniejszą twórczość Muncha, w którego dziełach wyraźnie widać lęk przed śmiercią, chorobą, uczucie przygnębienia, rozpaczy i samotności), wejście w świat cyganerii Kristianii (dzisiejszego Oslo), znajomość z kontrowersyjnym pisarzem Hansem Jaegerem (atakował mieszczaństwo, głosił idee wolnej miłości, został aresztowany za napisanie „Fra Kristana Bohemen”), pierwsze wizyty we Francji, wystawę w Berlinie (zamkniętą z powodu protestów zwiedzających), romans z Tullą Larsen, zmagania z alkoholizmem i depresją, załamanie nerwowe. Cóż więc jest takiego niezwykłego w tej produkcji? Forma. Wiele wyjaśnia zresztą kategoria, w jakiej „Edvard Munch” dostał, dopiero w 1977 roku (rok wcześniej nieco skrócona wersja zadebiutowała w kilku amerykańskich kinach), BAFTA – najlepszy… program zagraniczny.

Film, owszem, wiernie odtwarza realia epoki i wiernie przedstawia życie w prowincjonalnej, dla wielkiego świata, Kristianii, ale ma formę… reportażu! Poszczególni bohaterowie opowiadają do kamery o sobie, o Munchu, o życiu w Norwegii (w większości grani są przez norweskich naturszczyków, spora część dialogów, zwłaszcza w scenach wywiadów, była improwizowana na planie). Przerywnikami są scenki ilustrujące ważniejsze wydarzenia z życia artysty. Co ciekawe, Edvard Munch – grany przez kilku aktorów, film przedstawia go wszak w różnych etapach życia – zazwyczaj milczy. Malarz jest w tle – dzieło Petera Watkinsa nie mówi bowiem wprost o tym, kim był i co tworzył Munch, ale o tym, co go ukształtowało jako artystę. Widzimy go więc milczącego, zagubionego przy łóżku siostry, słuchającego tyrad Jaegera i tylko w nielicznych sekwencjach jego postać wybija się na plan pierwszy. Reżyser – mimo świetnego przyjęcia filmu przez krytyków – miał wiele do zarzucenia stacjom, dla których miniserial zrealizował (mowa o NRK i SVT). Według niego to ich działania storpedowały możliwość pokazania filmu w głównym konkursie na MFF w Cannes. Podobno szefowie stacji byli niezadowoleni z obsadzenia w rolach głównych amatorów i używania anachronicznego języka… Coś w tym musiało być, bowiem gdy w 2002 roku NRK zrezygnowała z praw do filmu, nagle trafił on do o wiele szerszej dystrybucji…

Jan

Tytuł oryginalny: Edvard Munch

Gatunek: biograficzny, kostiumowy

Kraj produkcji: Szwecja, Norwegia

Rok produkcji: 1974

Czas trwania: 202 min

Kategoria wiekowa: 15 lat

Reżyseria: Peter Watkins

Obsada: Geir Westby, Gro Fraas, Kerstii Allum, Eric Allum, Lotte Teig, Christer Fredberg, Alf Kare Strindberg

Dystrybucja: New Yorker Video